Keuzetool Toetsen

Open-boektentamens en take-hometentamens kunnen als alternatief worden ingezet voor (al dan niet op afstand afgenomen) ‘traditionele’ tentamens. Met ‘traditionele tentamens’ worden hier bedoeld: tentamens met open en/of gesloten vragen waarbij geen studiematerialen als hulpmiddel mogen worden gebruikt. Open-boektentamens en take-hometentamens zijn geschikt voor het toetsen van de volgende cognitieve niveaus van Bloom: onthouden, begrijpen, toepassen, analyseren, en evalueren.

Open-boektentamen

Een open-boektentamen is een tentamen waarbij het studenten is toegestaan om bij het beantwoorden van de vragen gebruik te maken van eigen aantekeningen, samenvattingen, studieboeken en/of andere materialen. Er is sprake van een tijdlimiet van een paar uur en van surveillance of online proctoring. Waar een gesloten-boektentamen geschikt is voor het toetsen van kernstof, oftewel kennis die studenten moeten onthouden en kunnen reproduceren, is de open-boektoets meer geschikt om te toetsen of studenten in staat zijn met een grote hoeveelheid kennis om te gaan [@heijne2011directing]. Open-boektentamens kunnen worden gebruikt voor het toetsen van kennis die studenten op het juiste moment moeten kunnen vinden, begrijpen en toepassen, oftewel: de mantelstof [@heijne2011directing].

Open-boek tentamens hebben een aantal voordelen [@heijne2011directing]:

De nadruk op stampen en reproductie wordt gereduceerd.
Er kan in hetzelfde tijdsbestek een grotere hoeveelheid leerstof aan bod komen.
Het stimuleert docenten om vragen te stellen op cognitief hogere niveaus.
De toets lijkt beter aan te sluiten bij mogelijke veranderingen in de wijze waarop huidige studenten informatie verwerken (die onder meer gerelateerd zijn aan hun vertrouwdheid met en gebruik van digitale technologie).
De toets sluit beter aan bij probleemgestuurd onderwijs.

Daar staat tegenover dat open-boektentamens als nadeel hebben dat zij niet geschikt zijn voor het toetsen van kennisreproductie [@heijne2011directing]. Ook is het niet zo dat door gebruik te maken van open-boektentamens, studenten automatisch worden gestimuleerd tot diepgaand leren; hiervoor is aandacht voor het verhogen van het zelfvertrouwen en de motivatie van studenten belangrijk [@heijne2011directing].

Take-hometentamen

Een take-hometentamen kan worden gezien als een uitgebreide versie van een open-boektentamen. Een take-hometentamen is een tentamen dat studenten kunnen maken op een locatie naar eigen keuze en zonder surveillance of proctoring, en waarvoor zij een bepaald aantal dagen de tijd krijgen [@bengtsson2019take].

Take-hometentamens hebben een aantal voordelen [@bengtsson2019take]:

Take-hometentamens zijn goed geschikt voor het toetsen van hogere-orde cognitieve vaardigheden.
Door de tijdslimiet van enkele dagen in plaats van een paar uur, bieden take-home tentamens de mogelijkheid om complexe open vragen te stellen en ook voldoende vragen om de leerdoelen te dekken, wat de inhoudsvaliditeit ten goede komt.
Bij studenten worden de cognitieve belasting en stress door tijdsdruk nagenoeg weggenomen.

Daar staat tegenover dat take-hometentamens als nadeel hebben dat er zonder surveillance of proctoring een risico is op fraude. Ook is een take-hometentamen (mede daarom) minder geschikt voor het toetsen van lagere-orde cognitieve vaardigheden [@bengtsson2019take].

Open-boektentamen

Voorbereiding

Stel voordat je begint aan de constructie van de tentamenvragen eerst een toetsmatrijs/specificatietabel op, om te verzekeren dat de verschillende kennis- en vaardigheidsaspecten die de toets …

Open-boektentamen

Voorbereiding

Stel voordat je begint aan de constructie van de tentamenvragen eerst een toetsmatrijs/specificatietabel op, om te verzekeren dat de verschillende kennis- en vaardigheidsaspecten die de toets beoogt te meten worden gedekt en daarmee de inhoudsvaliditeit wordt geborgd [@van2017toetsen]. Zie hiervoor bijvoorbeeld deze handreiking van Hogeschool Utrecht.

Construeer contextrijke open vragen die hogere orde vaardigheden toetsen. Vraag studenten altijd om hun antwoord te beargumenteren (CELT, 2020). Maak in de vragen gebruik van casussen, contexten en voorbeelden die nog niet bekend zijn bij de studenten (University of Twente, z.d.). Stel geen vragen waarvoor zij het antwoord alleen op hoeven te zoeken in hun boek (LD&TI, z.d.).

Maak, bij voorkeur samen met een andere docent, een beoordelingsmodel dat gemakkelijk is in het gebruik en geschikt voor het beoordelen van zeer uiteenlopende antwoorden (CELT, 2020).

Communiceer naar de studenten welke hulpmiddelen zij mogen gebruiken bij het open-boektentamen (CELT, 2020) en licht ook toe waarom (University of Twente, z.d.). Geef de studenten van tevoren enkele voorbeeldvragen, zodat zij een beeld hebben van wat zij kunnen verwachten (CELT, 2020). Communiceer met studenten over hoe zij zich het beste kunnen voorbereiden op het open-boektentamen. Maak duidelijk dat zij het net zo grondig dienen voor te bereiden als een gesloten-boektentamen, maar dat het belangrijk is dat zij zich daarnaast ook vertrouwd maken met de hulpmiddelen die zij tijdens het open-boektentamen mogen gebruiken en voor zichzelf nagaan hoe zij deze het beste kunnen organiseren [@heijne2011directing].

In het geval van toetsen op afstand:

Gebruik verschillende varianten van de toets, waarin je varieert met de volgorde van vragen, met namen, getallen, situaties, etc. (CELT, 2020).

Tijdens afname

Bij een open-boektentamen dient er extra scherp toezicht op gehouden te worden dat de studenten uitsluitend gebruikmaken van de voorgeschreven hulpmiddelen.

In het geval van toetsen op afstand:

Het kan, afhankelijk van de gekozen proctoringmethode, zijn dat je als docent virtueel aanwezig bent in de conferencing software, live meekijkt met de beelden of enkel standby bent. Bij sommige instellingen hebben de docenten expliciet geen rol in het meekijken met de beelden.

Na afloop

Als het open-boektentamen op afstand is afgenomen met gebruik van proctoring, is de verwerking van de proctoringsresultaten na afloop niet alleen afhankelijk van de gekozen proctoringmethode, maar ook van de procesafspraken die er binnen de instelling gemaakt zijn. Informeer dus naar het beleid en de werkwijze.

Als er gebruik is gemaakt van ‘recorded proctoring’ of ‘automated proctoring’ moeten de opnames geanalyseerd worden. Mogelijke fraudegevallen worden vervolgens ter beoordeling voorgelegd aan de examinator of examencommissie. Als gebruik is gemaakt van recorded proctoring, leg de resultaten dan pas vast als er geen problemen zijn gebleken.

Als er geen gebruik gemaakt is van proctoring, maar de open-boektentamens wel online worden ingeleverd, dan kan gebruikgemaakt worden van een plagiaatcontrole, om vast te stellen dat de ingeleverde producten eigen werk zijn.

De verwerking van de toetsresultaten verloopt verder op dezelfde manier als een open-boektentamen op de campus.

Aandachtspunten

Studenten hebben de neiging om de benodigde voorbereiding voor open-boektoetsen te onderschatten. Stimuleer hen om open-boektentamens net zo goed en diepgaand voor te bereiden als een gesloten-boektentamen [@heijne2011directing].
Voor een succesvolle toepassing van open-boektentamens is het cruciaal dat er onder de docenten voldoende draagvlak bestaat voor het gebruik van dit type tentamen en dat zij zich voldoende bekwaam voelen om vragen te construeren voor open-boektentamens [@heijne2011directing].
Laat studenten hun werk digitaal inleveren, zodat er een plagiaatcontrole kan worden uitgevoerd [@bengtsson2019take].
Maak een onderbouwde keuze voor de te hanteren cesuur. Zie voor richtlijnen bijvoorbeeld [Soeting en Haykens (z.d.)] (https://husite.nl/toetsing-nieuw/wp-content/uploads/sites/299/2020/02/Cesuurbepaling.pdf)

Take-hometentamen

Voorbereiding

Ontwerp de vragen van het take-hometentamen op zo’n manier dat een grondig begrip van de leerstof vereist is [@bengtsson2019take]. Maak gebruik van open vragen die een uitgebreid antwoord vragen: essayvragen [@bengtsson2019take]. Gebruik gecontextualiseerde vragen en vraag studenten om hun kennis in nieuwe, nog onbekende contexten toe te passen (Bengtsson, 2019; University of Twente, z.d.). Vraag bij elke vraag aan de studenten om hun antwoord te onderbouwen en verantwoorden, met verwijzingen naar bronnen (Bengtsson, 2019, University of Twente, z.d.).

Communiceer duidelijk naar de studenten wat de regels zijn rond het take-hometentamen: mogen zij wel of niet samenwerken met anderen, welke hulpmiddelen mogen zijn gebruiken, etc., en licht ook toe waarom (University of Twente, z.d.). Communiceer ook voor wanneer en op welke manier zij hun take-hometentamen moeten inleveren (University of Twente, z.d.). Geef de studenten ook van tevoren enkele voorbeeldvragen, zodat zij weten wat zij kunnen verwachten, en geef een indicatie van de verwachte antwoordlengte (Deneen, 2020).

Tijdens afname

Gedurende de tijd dat de studenten het take-hometentamen maken zijn er geen speciale acties vereist van de docent. Wel dient de docent beschikbaar te zijn om eventuele vragen van de studenten over het take-hometentamen te kunnen beantwoorden.

Na afloop

Voer een plagiaatcontrole uit, als de gemaakte take-hometentamens online worden ingeleverd.

Aandachtspunten

Neem bij take-hometentamens maatregelen om fraude te voorkomen.
Gebruik het take-hometentamen uitsluitend voor het toetsen van hogere-orde cognitieve vaardigheden [@bengtsson2019take].
Maak studenten bewust van ethische gedragsregels bij het maken van take-hometentamens.
Wees voorafgaand aan het take-hometentamen zo transparant mogelijk over de beoordelingscriteria en de gewenste vorm van de uitwerking.
Ga uit van een realistische tijdsinvestering van studenten; maak de opdracht daarom niet te uitgebreid.
Laat studenten (steekproefsgewijs) hun prestatie mondeling toelichten.
Laat studenten het proces tot de uitwerking beschrijven.
Laat studenten hun werk digitaal inleveren, zodat er een plagiaatcontrole kan worden uitgevoerd [@bengtsson2019take].
Maak een onderbouwde keuze voor de te hanteren cesuur. Zie voor richtlijnen bijvoorbeeld Soeting en Haykens (z.d.)

Toon meer Toon minder

Open-boektentamen

Open-boektentamens kunnen op locatie worden afgenomen of op afstand. Bij toetsen op afstand gelden dezelfde voordelen en nadelen als bij een digitale (gesloten-boek)toets.

Voordelen

Kan een alternatief zijn …

Open-boektentamen

Open-boektentamens kunnen op locatie worden afgenomen of op afstand. Bij toetsen op afstand gelden dezelfde voordelen en nadelen als bij een digitale (gesloten-boek)toets.

Voordelen

Kan een alternatief zijn voor capaciteitsgebrek op de campus.
Geeft studenten met een functiebeperking de mogelijkheid om thuis het tentamen te maken, waar ze wellicht betere voorzieningen hebben.
Legt minder druk op het openbaar vervoer.

Nadelen

Technisch uitdagend. Als er iets misgaat is dat zeer vervelend.
Hogere druk op examencommissies bij de beoordeling van de rapportages van de online proctoring.
Studenten kunnen online proctoring ervaren als inbreuk op hun privacy, als niet transparant gecommuniceerd wordt over hoe de online proctoring is ingericht.
Studenten kunnen online proctoring als stressverhogend ervaren.

Take-hometentamen

Take-hometentamens zijn door het tijdsbestek van een aantal dagen per definitie tentamens die op afstand worden afgenomen.

Voordelen

Bij online indienen van een take-hometentamen kan gebruik worden gemaakt van plagiaatcontrole.

Toon meer Toon minder

Koppel je leerdoelen met tags aan de formatieve en summatieve digitale toetsen en maak deze resultaten inzichtelijk voor studenten en voor jezelf als docent. Zie deze SURF uitgave.
Benadruk voor de formatieve toetsing dat fouten maken is toegestaan, maar dat je als student middels de formatieve toets kunt zien waar je staat in het leerproces. Daarom is het van belang dat studenten de formatieve oefentoetsen serieus en met inzet maken.
Stel bij open vragen beperkingen aan de antwoorden van studenten, bijvoorbeeld in het aantal woorden of in de inhoud van de antwoorden, om te uitgebreide antwoorden te voorkomen.
Wanneer zowel kennis als toepassing worden getoetst, kan de werkdruk verlicht worden door een mix van multiple choice- of invulvragen en open vragen te gebruiken. Er kan ook gebruik worden gemaakt van itembanken of gestandaardiseerde antwoordmodellen waarbij er bijvoorbeeld door de beoordelaar gescand wordt op het voorkomen van bepaalde termen.
Lees als je interesse hebt het gesprek van SURF over publieke waarden in de praktijk met het ethiekkompas in gesprek over online proctoring